Cúng về nhà mới: Mâm cúng, văn khấn và những điều cần lưu ý

Lễ Nhập Trạch (lễ về nhà mới có thể là nhà tự xây cất hoặc nhà mới mua) hay cúng nhà mới là một lễ cúng quan trọng theo văn hoá tín ngưỡng Việt Nam. Cúng nhà mới nhằm thông báo và xin phép các vị thần linh cai quản khu vực mới, mong sự phù hộ và bình an cho gia đình. Gia chủ cần chuẩn bị mâm cúng về nhà mới gồm ngũ quả, hương hoa, và thức ăn tùy vào điều kiện gia đình.

Chọn ngày nhập trạch phải hợp tuổi, giờ hoàng đạo, tránh các ngày kỵ và ngày Tam Nương. Nghi lễ gồm các bước như: đốt lò than, sắp xếp mâm cúng, chủ nhà và các thành viên mang đồ vật may mắn vào nhà, thắp nhang và đọc văn khấn thần linh, gia tiên. Trong quá trình cùng nhà mới sẽ có một số điều cần cần lưu ý để tránh điều không may.

Vậy cúng nhà mới có ý nghĩa gì? Chọn ngày như thế nào? Mâm cúng về nhà mới cần chuẩn bị những gì? Cần lưu ý gì? Tất cả các thông tin liên quan đến cúng nhà mới sẽ được Phổ Nghi Hương lần lượt giải thích qua bài viết dưới đây!

1. Cúng Nhập Trạch có ý nghĩa gì?

Lễ cúng về nhà mới, hay lễ nhập trạch là nghi lễ quan trọng đã có từ thời xa xưa trong văn hóa truyền thống của người Việt. Gia chủ là người sẽ thực hiện lễ cúng chính này, nhằm báo cáo với thổ công và ông bà tổ tiên rằng ngôi nhà đã được xây dựng hoàn tất. Mong cầu được các vị thần quan, tổ tiên phù hộ cho gia đạo bình yên, êm ấm và nhiều điều may mắn.

Trong phong thủy nhà ở, nghi lễ cúng nhập trạch còn để xua đuổi các vong linh xấu, năng lượng âm để ngôi nhà được thanh tẩy và mang lại bình an cho gia đình. Đồng thời, an vị bàn thờ gia tiên và thần linh tại vị trí tốt nhất trong nhà, tạo nên sự kết nối giữa không gian sống và không gian tâm linh

Cúng nhập trạch nhằm báo cáo với thổ công và ông bà tổ tiên rằng ngôi nhà đã được xây dựng hoàn tất

2. Cúng vào nhà mới nên chọn ngày nào?

Ngày cúng lễ nhập trạch phải là ngày tốt, hội tụ đủ các yếu tố “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” đối với gia chủ. Cũng bởi vậy mà người ta thường sẽ xem ngày phù hợp dựa theo tuổi tác, cung mệnh của chủ nhà.

Dưới đây là 4 cách để chọn ngày cúng nhà mới:

• Chọn ngày nhập trạch theo tuổi: Đây là cách làm phổ biến nhất và thường được xem theo tuổi của gia chủ. Nếu gia chủ không có tuổi tốt thì có thể mượn tuổi nhập trạch bằng cách thay bằng tuổi của vợ/chồng hoặc con của họ. Lúc này, người được mượn tuổi sẽ đứng ra cúng và trình bái cho nghi lễ chính.
• Chọn ngày nhập trạch theo ngày hoàng đạo: Mỗi tháng có ngày hoàng đạo và giờ hoàng đạo khác nhau được in trên các cuốn lịch có sẵn. Gia chủ có thể tự xem hoặc liên hệ thầy phong thủy để được tư vấn kỹ hơn.
• Chọn ngày nhập trạch theo ngũ hành: Cách làm này là căn cứ vào bản mệnh của gia chủ để chọn ngày tương sinh theo thuyết âm dương ngũ hành. Chọn đúng ngày tương sinh sẽ mang lại nhiều điều may mắn và tốt đẹp về sau.
• Chọn ngày nhập trạch theo hướng nhà: Nhà được quay về hướng nào mới tốt thì lúc xây nhà gia chủ đã được tư vấn bởi người có chuyên môn. Thế nên lúc cúng nhập trạch cũng có thể xem theo hướng nhà để chọn ngày tốt, giờ tốt làm lễ cúng.

Bên cạnh đó thì khi xem ngày cúng nhà mới cần phải lưu ý loại trừ những ngày xấu. Trong đó, có những ngày đại kỵ cần tránh (tính theo lịch âm) như: Mùng 1 và ngày rằm, ngày Nguyệt Kỵ, ngày Tam Nương.

3. Mâm cúng về nhà mới gồm những gì?

Mâm cúng vào nhà mới bao gồm: Trái cây (ngũ quả), hoa và nhang cúng. Gia chủ có thể thành ba mâm khác nhau hoặc cùng đặt vào một mâm lớn.

• Mâm ngũ quả: Mâm ngũ quả cúng nhà mới sẽ có 5 loại trái cây khác nhau, chúng tượng trưng cho ngũ hành Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ. Đồng thời, Mâm ngũ quả cũng mang theo mong cầu 5 điều Phúc – Quý – Thọ – Khang – Ninh. Các loại này nên được sắp xếp gọn gàng, đẹp mắt trên cùng 01 đĩa lớn. Cần đảm bảo dùng hoa quả tươi, không dùng trái cây giả
• Hoa tươi: Nên dùng hoa tươi, để được tươi đẹp và long trọng. Các loại hoa có thể sử dụng như: Hoa cúc, huệ, hoa hồng, hoa sen, hoa đồng tiền,…Không nên dùng các loại hoa như: hoa ly, hoa râm bụt, hoa phong lan, hoa lan móng rồng…
• Mâm cơm:  Mâm cúng mặn gồm: bộ tam sên (thịt heo luộc, trứng luộc và tôm hoặc cua luộc); gà luộc, xôi hoặc cơm trắng, các món đặc trưng theo vùng miền (nếu có). Ngoài ra, gia chủ cũng có thể cúng mâm cơm chay gồm: đậu hủ, rau củ xào, xôi, chè,…
• Lễ vật khác: 3 chén trà, 3 chén rượu, 3 điếu thuốc

4. Mâm cúng về nhà mới đặt ở đâu?

Mâm cúng về nhà mới đặt ở đâu? Mâm cúng sẽ được đặt ở trung tâm ngôi nhà, nơi có luồng sinh khí tốt nhất. Ngoài ra, nếu ngôi nhà có phòng thờ riêng thì có thể đặt mâm cúng ở đó.

Gia chủ cần bày biện mâm cúng trên bàn lớn, sao cho không gian xung quanh rộng rãi, thông thoáng và sạch sẽ, thể hiện lòng thành kính của gia chủ..

5. Thủ tục làm lễ khấn báo cáo mời các vị gia tiên về nhà mới

Thủ tục cúng nhà mới chuẩn phong thủy bao gồm 10 bước như sau:

• Bước 1: Đốt lò than, đặt lò than nóng ngay ở cửa ra vào.
• Bước 2: Sắp xếp đồ cúng ngay ngắn trên mâm và chuẩn bị sẵn sàng đồ đạc để tiến hành thủ tục chuyển nhà mới.
• Bước 3: Gia chủ sẽ là người đầu tiên bước qua lò than để vào nhà, chân trái bước trước, chân phải bước sau. Tay cầm bát hương và bài vị gia tiên.
• Bước 4: Lần lượt từng thành viên khác bước qua lò than vào nhà. Mỗi người mang theo một đồ vật may mắn. Không được vào tay không
• Bước 5: Khi vào nhà việc đầu tiên là gia chủ cần bật tất cả công tắc điện, mở hết cửa sổ và cửa chính để đón nhận luồng khí lưu thông. Các thành viên còn lại lần lượt sắp xếp mâm cúng gia tiên, bàn thờ thần tài, thổ địa và mâm cúng nhập trạch theo những gì đã chuẩn bị trước đó.
• Bước 6: Gia chủ thắp nhang và đọc văn khấn nhập trạch, văn khấn thần linh đọc trước, văn khấn gia tiên đọc sau. Trong lúc này, các thành viên còn lại đứng chắp tay xếp thành hàng phía sau, giữ tư thế nghiêm trang.
• Bước 7: Sau khi đọc xong văn khấn, gia chủ bật bếp nấu nước pha trà, trong lúc nấu nên để nước sôi từ 5 – 7 phút rồi hẵng tắt bếp. Việc này nhằm mục đích khai hỏa, mở ra sức sống tươi mới cho ngôi nhà. Trà sau khi pha sẽ đặt lên mâm cúng, đồng thời rót cho mọi người cùng thưởng thức.
• Bước 8: Sau khi nhang cháy hết thì tiến hành hóa vàng, sau đó tưới rượu lên tàn tro.
• Bước 9: Các hủ/ ly gạo, muối, nước cần được giữ lại, đặt trên bàn thờ Táo Quân nhằm biểu thị cho sự no đủ.
• Bước 10: Sau khi lễ hoàn tất các thành viên có thể làm đồ đạc vào nhà và sắp xếp lại cho gọn gàng, tươm tất.

Các bước hướng dẫn trên đây mang tính tham khảo cho những ai lần đầu thực hiện nghi thức cúng vào nhà mới.

6. Văn khấn lễ nhập trạch ngắn gọn, đơn giản

Theo nghi lễ truyền thống, lễ cúng nhập trạch gồm 2 phần:

• Văn khấn Thần Linh
• Văn khấn Cáo Yết Gia Tiên

Trong đó, gia chủ cần đọc văn khấn thần linh trước rồi mới đến khấn gia tiên sau. Nội dung của văn khấn là trình bày những mong cầu của gia chủ và xin phép thần linh, gia tiên được chuyển sang ngôi nhà mới, di chuyển bàn thờ đến vị trí mới.

Khi đọc cần phải đọc sao cho nghiêm túc, thành tâm, tránh sự lơ đễnh hay vừa đọc vừa nói chuyện với người xung quanh. Dưới đây là 2 mẫu văn khấn cho ngày nhập trạch được trích dẫn trong sách “Văn Khấn Cổ Truyền Việt Nam”:

6.1 Văn khấn cúng về nhà mới bái cúng thần linh

Kính Lạy:

Hoàng Thiên Hậu Thổ Chư Vị Tôn Thần

Các Ngày Bản Xứ Thần Linh Thổ Địa, Bản Gia Táo Quân cùng Các Thần Linh Cai Quản Trong Khu Vực Này.

Hôm nay là ngày……tháng……năm……

Tín chủ chúng con là………

Hiện ngụ tại……..Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật các thứ cúng dâng bày ra trước án, kính cẩn tâu trình: Nay gia đình chúng con công trình viên mãn, chọn được ngày lành tháng tốt dọn đến cư ngụ, phần sài nhóm lửa, kính lễ khánh hạ. Cúi xin chư vị Linh thần cho phép chúng con, được rước vong linh Tiên Tổ về đây thờ phụng để tỏ tấc lòng hiếu thuận của con cháu. Nguyện xin chư vị tâm thành chứng minh, độ cho chúng con từ đây gia đạo an khương, làm ăn thuận lợi, sanh ý hưng long, đinh tài lưỡng vượng.

Tín chủ lại mời các vị Hương Linh phảng phất trong khu vực này, các Linh Hồn Chiến sĩ trận vong, các oan hồn uổng tử không nơi nương tựa quanh đây xin cùng tề tựu hâm hưởng lễ vật. Tín chủ thành tâm lễ tạ Chư vị Hương Linh bấy lâu đã hộ trì tín chủ khởi công thuận lợi, cho đến nay đã hoàn tất thi công, tín chủ lại xin các vị tiếp tục phù trì tìn chủ từ đây ăn nên làm ra, gia đạo thuận hòa, người người an lạc, nạn tiêu tai giảm, toàn gia hưng thịnh.

6.2 Văn khấn cúng về nhà mới bái cúng gia tiên

Con niệm Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật

Con lạy ngài đương niên Thái Tuế chí đức tôn thần

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ chư vị tôn thần

Con kính lạy ngài Bản cảnh thành hoàng, ngài Bản xứ thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, cùng các chư vị tôn thần.

Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ (nếu bố mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ tỷ), chư vị hương linh nội ngoại họ:………………..

Chúng con là: ……………. (đọc tên lần lượt tất cả mọi người từ trên xuống dưới)

Hôm nay là ngày … tháng … năm … âm lịch

Chúng con thiết lập linh sàng, sửa biện lễ vật, dâng lên bàn thờ, trước linh tọa kính trình các cụ nội ngoại Gia Tiên. Nhờ hồng phúc Tổ Tiên, ông bà cha mẹ, chúng con đã tạo lập được ngôi nhà mới (nhập trạch về nơi ở mới). Nhân chọn được ngày lành tháng tốt, thiết lập án thờ, kê giường nhóm lửa, kính lễ khánh hạ. Tại địa chỉ:…………………………………….

Cúi xin các cụ, ông bà Tổ tiên cùng chư vị hương linh nội ngoại họ …………… thương xót con cháu, chứng giám lòng thành, giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì cho chúng con, lộc tài vượng tiến, gia đạo hưng long, cháu con được bình an, mạnh khoẻ xuất nhập hưởng phần lợi lạc. Anh linh chiếu giám, cảm niệm ơn dày. Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Văn khấn nên đọc một cách rành mạch, thành tâm. Tránh trường hợp vừa khấn vái vừa nhắc nhở hoặc nói chuyện với người xung quanh.

(Nguồn: Sách “Văn Khấn Cổ Truyền Việt Nam”)

7. Cần lưu ý những gì khi cúng về nhà mới?

Theo phong thủy chính phái và theo văn hóa dân gian, lễ cúng nhà mới cần lưu ý, kiêng kị những điểm đề cập dưới đây để tăng cát khí, đón vận may:

• Tránh làm lễ khi nhà chưa hoàn thiện.
• Không nên để lỡ thời điểm tốt nhất cho việc dọn về nhà mới.
• Nên tránh nhập trạch vào ban đêm vì sẽ gây cảm giác u ám, mờ mịt, bất lợi cho gia chủ và việc chuyển đồ cũng khó khăn hơn.
• Cần tránh các ngày xấu, ngày hắc đạo có các sao xấu chiếu như Trực Phá, Dương Công Kỵ. Tuy nhiên, quan niệm kỵ ngày mùng 5, 14, 23 hay ngày Tam Nương chỉ là quan niệm dân gian.
• Không nên nhập trạch vào giờ Ngọ (từ 11 giờ đến 13 giờ) vì đó là giờ chuyển giao giữa ngày và đêm (giờ Thê Hải, quan tuần).
• Theo văn hóa dân gian, phụ nữ mang thai và người tuổi Dần không nên dọn dẹp ngôi nhà
• Tránh cãi vã, xích mích trong ngày cúng nhà mới
• Không được ngủ trưa ở nhà mới
• Không đi tay không vào nhà mới và không mang đồ cũ như chổi, bếp vào.
• Sau khi an vị bàn thờ xong, tránh làm các công việc đập phá, đục đẽo gây ảnh hưởng đến sự tĩnh lặng của không gian thờ cúng.
• Nên tham khảo ý kiến của chuyên gia phong thủy để chọn ngày giờ tốt nhất cho lễ nhập trạch dựa theo tuổi của gia chủ. Bạn có thể tham khảo quyển sách Lịch Âm Dương Cát Tường để chọn giờ phù hợp

8. Câu hỏi liên quan

Nhập trạch có nhất thiết phải ngủ lại không?

Theo quan điểm dựa trên phong thủy chính phái, không nhất thiết phải ngủ lại nhà mới vào đêm đầu tiên sau khi nhập trạch.

Việc nhất thiết phải ngủ lại nhà mới vào đêm đầu tiên sau khi nhập trạch chỉ là quan niệm dân gian, chứ không phải là yêu cầu bắt buộc trong phong thủy. Một số quan niệm cho rằng ngủ lại đêm đầu là để khẳng định chủ quyền và tránh các vong linh, thế lực khác xâm nhập vào nhà.

Tuy nhiên, việc tiến hành xong nghi lễ nhập trạch đã đóng khí trường và xác định chủ nhân ngôi nhà. Do đó, việc có ngủ lại hay không tùy thuộc vào điều kiện và sự sắp xếp của gia chủ. Ví dụ, một số nhà tuy đã nhập trạch nhưng vẫn đang trong quá trình thi công, sơn sửa, đồ đạc bừa bộn nên không thuận tiện để ngủ lại ngay.

Thuê nhà có cần làm lễ nhập trạch không?

Theo các chuyên gia phong thủy, việc làm lễ nhập trạch khi thuê nhà là rất cần thiết, không chỉ đối với nhà tự xây, mua mới mà cả với nhà mới thuê.  Mục đích chính của việc này là để báo cáo, thông báo với các vị thần linh, thổ địa về sự hiện diện của gia đình ở nơi đó.. Cầu mong sự bình an, may mắn. Việc này giống như việc làm thủ tục báo với chính quyền địa phương khi chuyển đến ở mới. Nếu ở nhà thuê thì chỉ cần thờ Thổ Công, Thần linh là được, không bắt buộc phải lập bàn thờ gia tiên.

Lễ vật cúng nhập trạch chỉ cần đơn giản. Nếu gia chủ tự làm lễ thì cần đọc 2 bài văn khấn về thần linh và tổ tiên. Bạn có thể tham khảo chi tiết “Cúng vào nhà mới thuê: Thủ tục cúng đầy đủ và chính xác nhất” tại đây.

Chuyển đồ trước khi nhập trạch có được không?

Được. Lễ nhập trạch được tính từ khi chủ nhà thực hiện lễ cúng. Trước lễ, chủ nhà có thể lắp đặt hoặc chuyển đồ đến.

Bài viết trên đây đã giải thích ý nghĩa của lễ cúng nhà mới, cách chọn ngày tốt, chuẩn bị mâm cúng, các bước thực hiện cúng bái, mẫu văn khấn cùng những lưu ý quan trọng cho những ai thực hiện lễ cúng này. Truy cập Phổ Nghi Hương để tìm hiểu về những thủ tục, lễ nghi theo quan niệm nhân gian cùng cách chọn nhang sạch, an toàn cho những dịp cúng bái.