Cúng Rằm Tháng Giêng: Mâm cúng và văn khấn chuẩn nhất 2024

Rằm tháng Giêng hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, là một trong những ngày lễ quan trọng mở đầu cho năm mới theo truyền thống văn hóa Á Đông. Vào dịp này, các gia đình người Việt thường làm mâm cơm cúng bái tổ tiên, trời đất để tỏ lòng thành kính, cầu mong một năm bình an, sung túc, may mắn.

Vậy mâm cỗ cúng rằm tháng giêng gồm những món ăn và lễ vật nào? Cần lưu ý gì khi chuẩn bị mâm cúng này? Cùng giải đáp các thắc mắc trên qua bài viết sau đây của Phổ Nghi Hương!

1. Mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng

1.1 Mâm cỗ mặn cúng Gia Tiên

Mâm cỗ chay mang ý nghĩa sâu xa về sự thanh lọc, hướng thiện và cầu mong bình an, may mắn cho năm mới. Đồng thời thể hiện lòng thành kính, sự biết ơn và mong muốn được che chở, phù hộ. Mâm cúng gia tiên sẽ là mâm cỗ mặn thịnh soạn, thường bao gồm 4 bát và 6 đĩa (hoặc có thể nhiều hơn).

• 4 bát thường gồm: ninh măng, bát bóng, bát miến và bát mọc.
• 6 đĩa sẽ bao gồm thịt gà hoặc thịt lợn, giò hoặc chả, nem thính (hoặc thay bằng món xào), dưa muối, đĩa xôi hoặc bánh chưng, và cuối cùng là bát nước chấm.

1.2 Mâm cỗ chay cúng Phật

Đối với các gia đình có bàn thờ Phật, mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng thường được chuẩn bị theo hình thức chay tịnh. Để bày tỏ lòng thành kính, bạn có thể tham khảo những lễ vật sau:

• 1 đĩa chè hoặc xôi
• 1 bình hoa tươi
• 1 đĩa hoa quả
• 1 mâm cơm chay
• Bánh kẹo chạy
• 1 mâm cơm chay

Sự kết hợp hài hòa giữa các món ăn không chỉ tạo nên một mâm cúng đẹp mắt mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện sự tôn kính và biết ơn đối với Đức Phật. Vì vậy, bạn nên chuẩn bị mâm cơm chay có các món ăn màu xanh tượng cho hành Mộc, màu đỏ thể hiện cho hành Hỏa, màu trắng tượng trưng cho hành Thủy, màu vàng tượng trưng cho hành Kim và màu đen tượng trưng cho hành Thổ.

2. Văn khấn cúng Rằm Tháng Giêng

“Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.

Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.

Tín chủ (chúng) con là: …

Ngụ tại: …

Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm…, gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.

Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính mời các các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ… nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời ông bà tiền chủ, hậu chủ tại gia về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tốt lành. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.

Khấn xong, vái 3 vái.”

(Nguồn: Văn Khấn Cố Truyền Việt Nam”)

3. Lưu ý khi chuẩn bị mâm cúng rằm tháng giêng

Bên cạnh việc chuẩn bị lễ vật và cúng bái, người dân còn lưu ý một số điều kiêng kỵ trong ngày Rằm tháng Giêng để cầu mong một năm mới bình an và may mắn:

• Tránh để thùng gạo cạn đáy: Theo quan niệm dân gian, thùng gạo trống rỗng vào đầu năm là điềm báo cho sự thiếu thốn, đói kém cả năm.
• Kiêng đi câu cá: Việc câu cá vào ngày trăng tròn được cho là mang đến vận xui, vì vậy nên tránh hoạt động này.
• Kiêng nói tục, chửi bậy: Lời nói không hay trong ngày lễ được cho là sẽ mang đến những điều thị phi, không may mắn.
• Kiêng quan hệ nam nữ: Quan niệm dân gian cho rằng việc gần gũi vợ chồng trong ngày Rằm sẽ mang đến những điều không may mắn cho cả năm.

4. Câu hỏi thường gặp

Sự khác nhau giữa cúng Rằm tháng giêng và cúng rằm hàng tháng? 

Mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng sẽ hơi khác hơn so với cúng rằm hàng tháng, vì nó có thêm xôi gấc, giò. Hương hoa, vàng mã và văn khấn cũng được chuẩn bị khác cho dịp này.

Ngày Rằm tháng Giêng nên làm gì?

Vào ngày 14 và 15 của rằm, mọi người thường đến chùa để cầu mong sức khỏe, bình an. Bên cạnh đó, mọi người có dịp để làm việc thiện như phóng sinh, thả đèn hoa đăng, lau dọn bàn thờ và thực hiện lễ cúng gia tiên.

Mong rằng những thông tin chi tiết trên sẽ giúp gia chủ hình dung rõ hơn về mâm cỗ cúng rằm tháng giêng chuẩn chỉnh, phù hợp với nét văn hóa đẹp của người Việt. Chúc quý gia chủ một năm mới bình an, hạnh phúc!